Aile ve çift danışmanlığı, bireysel psikolojik danışmanlıktan farklı olarak sadece bireyin iç dünyasıyla ilgilenmez. Gelen danışanların, içinde bulunduğu mevcut durumu, şartları, imkanları ve değişimleri kişilerarası etmenlere bakarak bütüncül ve sistem odaklı değerlendirir.

Aile danışmanlığının yaklaşımı, geçmiş odaklı değildir. Bugünün şartlarının değerlendirilmesi ve iyileştirilmesi ile bireylerin problemlerine uzun vadede fayda sağlamaya yönelik çözümler sunar.

Aile bireylerine ait özel konuların bir yabancı desteği ile çözülmesi fikri kişilere kimi zaman ürkütücü gelse de zaman içinde yanlış çözüm yöntemleri ile kronikleşen ve daha da içinden çıkılamaz hale gelen durumların iyileştirilmesi için sağlıklı ve alternatif bir yöntem olacaktır. Bu nedenle bireylerin kendi başlarına çözüm üretemedikleri ya da sürekli tekrarlandığını hissettikleri durumlarda bir profesyonelden destek almaları daha doğrudur. Danışanlardan herhangi birinin yaşadığı sorunun etkisi tüm aileyi kapsadığından, çözüm sürecinde ailenin tümü belirleyici bir rol taşır. Aile danışmanlığı bireylerin kişisel ve iletişim problemlerinin farklı bir pencereden görülebilmesini sağlayarak; tüm bireylerin hislerinin, duygularının, ihtiyaçlarının ve taleplerinin doğru analiz edilmesinde yol gösterici olacaktır.

Ayrıca, aile danışmanlığı, ilişkiler açısından sorunları olan kişilerin evlilik, ayrılık ve boşanma sürecinde, çocuklarla ve aile ile ilgili kişisel veya bireyler arasında meydana gelen sorunların giderilmesinde de etkilidir.

Bununla beraber, çocuklu ailelerde eşler arasındaki sorunların, çocuğu etkilemesi veya çocuğun yaşadığı fiziksel, psikolojik, eğitim sorunlarının aile içi dinamikleri etkilemesi de kaçınılmazdır. Yaşanan bu sorunların çözümünde aile bireylerine psikolojik destek vermek, aile içi iletişimi güçlendirmek, aile bireylerini birbirlerine daha duyarlı hale getirmek aile danışmanlığının amaçlarındandır.

Hangi Durumlarda Aile Danışmanlığı Yardımcı Olabilir?

• Bireyler arası iletişimin eksik veya dolaylı yollardan olması sebebiyle, anlaşmazlıkların ve çatışmaların yaşanması
• Bireylerin, aile hayatlarında üçüncü şahısların rolü (sınır tanımama, aile içi mevzulara fazla dahil olunması vb.)
• Aile içi krizler ve sözlü/fiziksel şiddet
• İlişki içinde değer yoksunluğu
• Aldatma, güven problemleri ve boşanma kararı
• Çocuk, ergen ve yetişkin ruh sağlığı
• Çocuk ve ergenlerde davranış bozukluğu ve okul problemleri
• Ebeveynlik becerileri gelişimi
• Ekonomik problemler
• Üvey Anne ve üvey baba olmak
• Eşler arası cinsel problemler
• Aile bireylerinde fiziksel/ fizyolojik veya psikolojik rahatsızlıkların oluşması ya da madde bağımlılığının görülmesi
• Aile içinde oluşacak büyük bir değişime hazırlıklı olunması
• Yaşam içindeki dönüm noktaları

Çift/evlilik öncesi danışmanlığının amacı, öncelikle danışan çiftlerin aralarındaki ilişkiyi daha verimli ve tatmin edici hale getirirken, ilişkiyi sağlam bir zemine oturtabilmektir. Bu süreç içinde yakınlığın yeniden oluşturulması ve devamlılığın sağlanması hedeflenir. Diğer danışmanlıkuygulamalarında da olduğu gibi çift/evlilik öncesi danışmanlığındagönüllülük esastır. Çiftlerden birinin katılım göstermemesi ya da danışmanlık hakkında isteksiz davranması çalışmada hedeflenen sonuca ulaşma süresini uzatabilmektedir ancak gerekli durumlarda bireysel olarak da yardım almak mümkündür. Yapılan seanslar esnasında ve sonrasında, bireylerin ilişki içindeki tutumunun değişmesi, kendi potansiyellerinin açığa çıkması, sorunları farklı şekilde yorumlamaları sorunları çözmek için alternatif yöntemler bulmalarına yardımcı olacaktır. Ayrıca bir noktadan sonra direnç gösteren tarafın da bu değişime tanık olması, onun da seanslara katılımında motive edici olabilmektedir.

Diğer bir önemli husus ise danışmanlığa olan inançtır. Hayatın her alanında olduğu gibi başarmak için öncelikle inanmak gerekmektedir. Böylelikle, danışmanlığın başında çiftlerin sahip olduğu “İşe yarayacak mı?” kaygısının yerini, zamanla partnerlerde meydana gelen değişimler neticesinde, sağlıklı ve doğru bir iletişim ile devam eden, kaygılardan uzak bir ilişki yapısı alacaktır.

İnsan, doğası gereği hayatı boyunca ilişki kurmak durumundadır. Bireylerin ilişkileri öncelikle doğduğu ailede başlamakta ve sosyal çevreleri ile devam etmektedir. Bu yüzden kişilerin doğduğu andan itibaren anneleriyle kurdukları bağ büyük bir önem arz etmektedir. Tabi ki ailenin içinde sergilenen davranışların da önemi büyüktür çünkü bireyin ergenlikten itibaren kuracağı ikili ilişkilerin temeli daha çocukluk döneminde atılmaktadır. Bu nedenle, hayatımıza çektiğimiz ve ilişki yaşadığımız kişiler bizim bilinçdışımızı yansıtır. Çocukluk döneminde görmemiz ve hissetmemiz gereken güveni, sevgiyi, ilgiyi, duygusal ve fiziksel ihtiyaçlarımızı, ebeveynlerimiz doğru ve yeteri kadarı karşılamadıklarında ne yazık ki kendimizi yanlış ilişkiler yaşarken ve belki de hiç istemediğimiz kişilerle doğru ilişkiler kurmaya çalışırken bulabiliriz. Aslında bu kişiler, bizim iç dünyamızda yüzleşmemiz ve çözmemiz gereken unsurları yansıtırlar.

Danışmanlığa gelmeden önce kendi durumunuzu, birbiriniz ile uyumunuzu, nasıl bir ilişki içinde olduğunuzu ve partnerinizi kafanızdaki kalıplara uydurmaya çalışıp, çalışmadığınızı sorgulayabilirsiniz. Gerçek düşüncelerinizi bildiğinizde ve içinizdeki sese kulak verdiğinizde sorunları aşmak hiç de zor olmayacaktır. Başlangıçta yüzleşmek zor gelse de içinizdeki gücü keşfettiğinizde bulmak istediğiniz değeri siz kendinize verdiğinizi fark edeceksiniz.

Her ilişki özeldir ve farklı dinamiklere sahiptir, başka birinin ilişki tarzı ve davranışı sürdürmekte olduğumuz ilişkiye uymayabilir. Herkesin doğrusu ve yanlışı, yaşanmışlıklarıyla, edindikleri tecrübeleri ve durumları içselleştirmeleriyle bağlantılıdır. Bu sebeple çalışma neticesinde hedeflenen mükemmel ilişkiyi yaratmak değil, mevcut ilişki dinamikleri çerçevesinde iletişim becerilerinin geliştirilmesi ve uyumun yakalanabilmesi için taraflara yol gösterebilmektir.

Hangi Durumlarda Çift/Evlilik Öncesi Danışmanlığı Yardımcı Olabilir?

• ‘’Ben’’ kavramından ‘’Biz’’ olma olgusuna adapte olamıyorsanız
• Aidiyet duygusu hissedemiyorsanız
• Bağlanma probleminiz olduğunu düşünüyorsanız
• İlişki içinde pasif kaldığınız düşünüyor, kararlar alınıp, uygulanırken size danışılmadığını düşünüyorsanız
• Aile ve çevresel faktörlerin ilişkinizi kötü yönde etkilediğini düşünüyorsanız
• Sıkışmış hissediyor, çözüm bulamıyorsanız
• İlişkiniz içinde bağımlı kişilik hali gösteriyorsanız
• Güvensizliğe dayalı, kıskançlık duygusu yaşıyorsanız
• Aynı durumdan tekrar tekrar tartışmalar yaşıyorsanız
• Birlikte karar almakta ve uygulamakta sıkıntı yaşıyorsanız
• Yanlış bir karar alıp, acele hareket etmek istemiyorsanız ve bununla ilgili kafanızda tereddütleriniz varsa
• Evlilik fikri veya aynı evin içinde ortak hayatı ve alanları paylaşma durumu sizi geriyor, panikletiyor ve agresifleşmenize neden oluyorsa
• Geçmiş hataların tekrarını yaşamamak için partnerinizden emin olmak istiyorsanız

Cinselliğin istenildiği biçimde yaşanamadığı durumlarda, kişilerin daha sağlıklı bir cinsel hayata kavuşması için uygulanan bir danışmanlık modelidir. Bu danışmanlık, bireylerin cinsellik alanında yaşadığı sorunları çözmeyi amaçlar. Diğer danışmanlıklarda olduğu gibi, gelen kişinin kendini hazır hissetmesi, problemi kabullenmesi ve çözümü konusunda istekli olması birinci koşuldur. Eğer varsa cinsel partner veya eş ile danışmanlığa katılım başarı oranını yükseltmektedir.

Danışmanlık öncesi, cinsel işlev bozukluğu yaşayan birey veya çiftlerin fizyolojik ve psikolojik alanda ayrıntılı bir anamnez sürecinden geçmesi gerekmektedir. Elde edilen bilgiler doğrultusunda problemin fizyolojik ya da psikolojik kaynaklı olup olmadığı tespit edilir. Fizyolojik durumlarda, kişiler alanlarında uzman olan jinekolog ve ürologlara yönlendirilirler. Danışmanlık süreci, düzelme sürecinin ve gelişim oranının takip edilebilmesi amacı ile doktor tedavisiyle eş zamanlı olarak devam ettirilir. Bu süreçte kişi veya kişilerin cinsel ilişkideki deneyimleri, duyguları takip edilir. Her cinsel problem fizyolojik nedenlerden kaynaklanmaz o nedenle danışma planlaması ve süreç kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir. Cinsel danışmanlık sürecinde konuşma yöntemi ile problemlerin kaynağının tespit edilmesi ve çözümü sağlanır.

Sanıldığının aksine herhangi bir temas veya çiftlerin cinsel birliktelik yaşamasının istenmesi ve izlenmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Ne yazık ki ülkemizde böyle durumlarla karşılaşılabilmesi sebebi ile danışmanlık veya tedavi için gidilen kişilerin meslek yetkinliğinin ve güvenilirliğinin araştırılması gerekmektedir.

Cinsel danışmanlıkta, gelen kişi veya çiftlerin cinselliği nasıl gördüğü, algıladığı ve içselleştirdiği danışmanlık sürecini belirleyen ve sorunun kaynağını gösteren en önemli unsurlardandır. Toplumumuzda hala tabu olarak görülen cinsellik; yanlış söylemler, abartılı mitler, cinsellikle ilgili yanlış inançlar, cinsel bilgi ve becerinin yeterli olmayışı nedeniyle çiftler arasında birçok sorunun yaşanmasına sebep olmaktadır. Toplum olarak kişilere biçilen rol ve davranışlar belli olduğundan farklı bir durumla karşılaşıldığında bireyler inkarı tercih edebilir veya sorunu kabullenme ve onunla yaşamaya karşı direnç gösterebilmektedirler. Bu nedenle cinsellik danışmanlığı, kişinin ruhsal ve cinsel anlamda gelişimini desteklerken öncelikle kişinin kendi bedenini tanımasını ve isteklerini tanımlamasını amaçlar. Danışmanlık sürecinde kişilerin, cinsel dürtülerin doğuştan, yetkinlik ve becerilerin ise sonradan kazanıldığını, başkalarının değil kendilerinin ne hissettiğini ve istediğini, cinselliğin anlatılanlarla değil yaşayarak deneyimleyebilecekleri bir olgu olduğunu görmeleri sağlanır.

Hangi Durumlarda Cinsel Danışmanlık Yardımcı Olabilir?

• Kişilerin cinsellikleri üzerine konuşamamalarından dolayı birbirlerini tatmin edememesi ve kaygısı
• Cinsellik ile ilgili bilinçaltı kalıplarından kurtulma
• Cinsel özgüveni kazanma
• Vajinismus (ilişkiye girememe)
• Cinsel isteksizlik
• Orgazm olamama
• Cinsel tiksinti
• Erken boşalma
• Sertleşme problemleri
• Yetiştirilme ve geleneksel cinsel rolün dışına çıkamama
• Negatif beden imajı ve düşük benlik algısı
• Ahlaki ve katı inançların cinselliği engellemesi
• Çocuklukta baba-kız & anne-oğlan ilişkisinden kaynaklı sorunlar (Oedipus karmaşası)
• Cinsel şiddet ve cinsel travmalar
• Partnere karşı güvensizlik,ilginin azalması
• Partnerlerden birinin,diğerini aşağılaması, gururunu kırması
• Hamilelikte cinselliğin yaşanmaması ve sonrası
• Cinsel fobiler veya kaçınmalar
• Maskelenmiş parafililer
• Yakınlık sorunları

Evliliğin ilk yılları önemli ve de güçtür, üzerinde konuşmaya değer bir dönemdir. Cinsellik ilişkiyi pozitif yönde etkilerken bir yandan gelenekçi toplumlarda çiftlerin yeni ve kendilerine özgü bir aile kurma ve aile olabilme konularında sancılar ortaya çıkar. Bu deneyimi ilk kez yaşayan çiftler başlarda bocalayabilir, hemen alışamayabilir, sen-ben çekişmeleri, otorite kurmaya çalışırken yaşanan güç kavgaları, ebeveynlerin koruyup kollama çabaları, çiftin kendi aile dinamiklerinin dışında, yeni bir aile oluşturmadaki güçlükleri, sınırları ayrışmayan geniş ailelerin yeni çift üzerinde yarattığı sorunlar, yeni evli çiftlerin ilişkilerini derinden etkiler. ‘‘Biriyle evlendiğinde onun ailesiyle de evlenmiş olursun’’. Bu yüzden, danışmanlık sırasında mutlaka çiftlerin ailelerinin özelliklerini de almamız gerekir. Bunun nedenlerinden biri de bireylerin, ebeveynlerinden elde edemediği her tür eksikliği, eşleri üzerinden telafi etmek istemeleridir. Bu girişimler, ilişkiyi karmaşık hale getirebilir. Bir diğer yadsınamayacak durumda çiftlerin kurduğu çekirdek ailedeki davranışlarının temeli kendi aileleri olmasıdır. Yani herkes kendi ailesinin izlerini taşır ve bu izleri yansıtır. Bu nedenle bir kişiyle evlenince aslında bir aile modeliyle de evlenmiş olursunuz. Çiftlerin, bireysel ailelerinden getirdikleri genetik, sosyal özellikler onay, taklit ediş, beğenmeme, reddetme gibi davranışlar da izlerin farklı tezahürleridir.Örneğin: Ailede yetersiz, eksik görülen ebeveynler ve yaptırımları neticesinde kişilerin yaşadığı kırılmalar, öfkeler yüzünden partnerden de gerçekçi olmayan davranış performansı bekleniyor.

Bu danışmanlık ile yeni evlenen bireylerin öncelikle kendilerini ve eşlerini anlamalarına, yeni hayatlarına ve birbirlerine alışmalarına, birbirlerine uyum sağlamalarına destek olmak hedeflenmektedir.Evlilik danışmanlığı almak için mutlaka sorun yaşanması gerekmemektedir. Modern dünyada evlilik ve ilişkide daha mutlu olmak, çıkabilecek sorunlara hazırlıklı olmak, bireyler arasındaki iletişimi ve yakınlığı canlı tutmak için de evlilik danışmanlığı veya ilişki geliştirme programları uygulanabilmektedir. Bireylerin daha önce evliliği deneyimlemiş olması veya olmaması danışmanlık için bir mani oluşturmaz.

Sorunlar karşısında çözüm odaklı olmak, gayret göstermek önce sizi ve ilişkinizi ileride de çocuklarınızın hayatını olumlu yönde etkileyecektir. Çünkü işbirliği içinde olan, birbirine uyum sağlayan, birbirlerinin fikirlerine, düşüncelerine ve farklılıklarına saygı gösteren, tartışmalar yaşansa bile sorunlardan güçlenerek çıkan ebeveynlere sahip olan bir çocuk ileride alacağı kararlardan emin ve ne yaptığını bilecek olgunlukta olacaktır. Ancak, bunun tam tersi olduğunda çocuklarınızın da sizle aynı kaderi yaşaması kaçınılmazdır. Onlar da ikili ilişkilerinde güven eksikliği duyan, belli bir çevreye veya kişiye bağlanma sorunu yaşayan veya doğru ilişkiler kuramayan bir birey haline gelebilir. Neden derseniz çocuklarınızın hayatlarındaki en büyük örnek ‘’Sizsiniz’’. Bu bilinçle hareket etmek hem ilişkinizin daha sağlıklı ilerlemesine hem de çocuklarınızın daha mutlu ve doğru iletişim kuran bireyler olarak yetişmesine olanak sağlayacaktır.

Hangi Durumlarda Yeni Evli Çift Danışmanlığı Yardımcı Olabilir?

• Çiftin birbirine alışma ve uyum sürecinde
• Ailesinden ve yaşadığı yer bakımından uzakta aile kuranların yeni sosyal çevre ve yaşadığı yere alışamaması durumunda
• Matrilokal –Patrilokal yaşanan evliliklerde
• Duygusal bağ ve yakınlığın pekiştirilmesinde
• Flört dönemindeki ilgi, yakınlık ve romantizmin evlendikten sonra kaybolduğu düşünüldüğünde
• İletişimsel sıkıntılarda
• Ödün verme ve sınırların belirlenmesinde
• Üstünlük kurma çabalarının ilişkiyi zedelemesinde
• Kavga ve şiddete yatkınlık görüldüğünde
• Bağımlılık yaratan maddelere düşkünlük
• Cinsel yakınlık ve problemlerinde
• Evliliğe müdahalesi olan kişiler varsa (aile veya çevrenin)
• Eşlerin birbirlerinin gereksinimlerine cevap vermemesi gibi durumlarda
• Eşlerin, birbirlerinde istemediği yönleriyle karşılaştığında

Saygı, sevgi ve güven duygusu ile kurulan tüm evlilikler, zaman içerisinde çeşitli dış etmenlerin ya da yaşam koşullarının kişinin(lerin) üzerinde yarattığı etkiyle birlikte değişim göstermektedir.

İlişkilerde özellikle de kafa karıştıran, huzursuz eden “kritik bir dönem” olarak adlandırılan dönemler yaşanabilir. Kriz kaçınılmazdır. Fakat işlevselliği yüksek aileler olarak tanımladıklarımız, kriz durumunda süreci iyi yönetebilme kabiliyetine sahip olanlardır. Çünkü yaşanan ilişkinin, değişikliğe uyum sağlayacak esnekliğe sahip olması gerekmektedir. Bu dönemleri kendi içlerinde sindirerek çözen aileler kriz dönemlerinden güçlenerek çıkarken, bazı çiftler de bu dönemlerde takılı kalabilmekte ve ancak destek alarak bu süreci atlatabilmektedir. “Kriz” dediğimiz bu kritik dönemler, evliliğin ilk yılındaki uyum zorluklarını, ebeveynlerden ayrışma güçlüğünü, çocuğun aileye katılmasıyla ‘’partner’’ olmaktan anne-baba olmaya geçişte rol değişimine bağlı problemleri, cinselliğe yönelik sorunları, evlilik dışındaki ilişkilerin evliliğe getirdiği sıkıntıları, iş değişiklikleri gibi durumları kapsamaktadır. Her ailenin görünüşte işleyiş biçimleri ve kritik dönemleri birbirine benzer görülebilse de sorunlara yaklaşımları, tepkileri, çözüm bulma/bulamama şekilleri tamamen kendine özgüdür.

İçinde iyi niyet, anlayış, bağlılık, sadakat, sevgi ve ortak dilin olduğu bir ilişkide zorlukları aşmak çok daha kolay olacaktır. Fakat bitirilmiş bir ilişki içinde hala varolmaya çalışmak partnerlerin hayatlarını engellemek anlamına gelir ki bu da o ilişki içindeki hiç kimsenin yararına olmaz. Boşanma danışmanlığı ilişkilerde beklentilerin karşılanamadığı ya da kriz anları ile baş edilemediği durumlarda çiftlere tarafsız bir gözle bakarak, problemlerin kaynağının tespit edilmesine ve eğer süreç boşanma ile devam edecekse taraflara en sağlıklı biçimde yol göstermeye yardımcı bir danışmanlık yöntemidir.

Kendi çözümünü bulamayan ve danışmanlık almaya gelen ailelerin boşanma fikrini bireysel olarak da dinlemek önceliktir. Bunun amacı kişiler arasında farklılık gösteren nedenlerin eşlerin baskısı veya çekincesi olmadan net bir şekilde ifade edilebilmesini sağlamak ve iki tarafı dinlemiş olarak problemin(lerin) ne olduğunu, neden kaynaklandığını doğru tespit edebilmektir. Danışanın(ların) geçici ya da kalıcı bir değişim sürecinde olup olmadığını ve aynı zamanda bireylerin, kişiliği ve seçimleriyle ilgili onlar için ‘’doğru olanı’’ görebilmelerini sağlamak adına bireysel olarak bu süreçten faydalanmaları önemlidir. Bazen kişi o an istediği şeyin, gerçekte istemediği şey olduğunun farkına varabilir ve vazgeçebilir. Bazen de danışmanlık süreci, verdiği kararların netlik kazanmasına yardımcı olabilmektedir.

İlişki duyguyla beslenir, duygu ise aksiyonu belirler. Aile; iletişim, duygu paylaşımı ve güçler dengesi üzerine kurulur. Bu dengeler değişmeye başladığında, eşimize bakışımız, değer verişimiz ve hatta hayata bakışımız bile değişebilir.

Eş seçimimiz, farkında olduğumuz ya da olmadığımız pek çok etkenle rastlantı ötesinde bir seçimdir. Kendine hayranlık duyan kişilerin bağımlıları, kurban rolünde olanların saldırganları, kahraman kişilik yapısındakilerin ise günah keçisi rolünde olanları seçmesi rastlantısal veya kadersel bir durum değildir. Yani kişiler, kendilerinde eksik olan yanı bir diğerinin özellikleriyle tamamlamaya çalışır. Tamamlayıcılık evliliğin temel öğelerindendir. Ancak bu tamamlayıcılık bireylerin duygu ve beklentilerini karşılayabildiği sürece işlevseldir.

Boşanma Danışmanlığı Ne İşe Yarar?

• Çiftler arasında ortak fikrin sağlanması ve sağlıklı iletişim becerisinin kazandırılması, arabuluculuk
• Tek çözüm gerçekten boşanmak ise bu süreci doğru ve en az zararla yönetmek adına doğru kararların verilebilmesi
• Boşanma sürecindeki duygusal travmayla baş edilebilmesi
• Boşanma travmasının atlatılması ve yeni hayata daha kolay adapte olunabilmesi (Yeni ilişkilere adaptasyon, üvey anne-baba vb.)
• Var olan olumsuz ilişki modelinin bir sonraki ilişkide tekrar etmesinin engellenmesi.
• İyi boşanma kavramının boşanmanın taraflarına öğretilmesi
• Boşanmanın yas sürecinin hem çiftte hem de çocukta analiz edilmesi ve çocuklar için sürecin travmatik hale gelmesinin engellenmesi.